ضررهای پزشکی قلیان

به گزارش ايرنا ، استفاده از قليان معطر ديگر قبحي ندارد ، دختران و پسران نوجوان بي آنكه قليان معطر را وصله اي ناجور براي دوران نوجواني بدانند بااين مروج مرگ با طعم موز و توت فرنگي كنار آمده اند و بي محابا در گوشه و كنارخيابانها و پاركها و بوستانهاي کشور آن را استعمال مي كنند.

اگر عصرها به ويژه عصرهاي پنجشنبه و جمعه گذرتان به حاشيه بلوار چمران شيراز بيفتد به راحتي پاي هر درختي دختران و پسران چهارده - پانزده ساله را مي بيني كه قليان معطر را به زير لب دارند و مثل كساني كه كشتيهايشان غرق شده است غرق در دود و پيچ و خمهاي آن هستند .

استفاده از قليان معطربه اين بلوار و فضاي سبز شيراز خلاصه نمي شود قطعادر شهرها و مناطق ديگر كشور هم اين معضل به شكل كم و زيادوجود دارد اما آنچه بيش از هر چيز آزار دهنده است عادي شدن استفاده از قليان معطر به ويژه در بين نوجوانان و خانواده ها است.

پيش از اين قليان در بين سنين بالا و بيشتر در مردان و در محدوده جغرافيايي جنوب كشور رواج داشت ولي در ساليان اخير مصرف اين ماده دخاني كه به اسانس هاي معطر هم آغشته است بين خانواده‌ها وجوانان گسترش چشمگير و هشداردهنده‌اي يافته است.

متأسفانه مصرف قليان معطر در مراكز تفريحي جنبه تفريحي و تفنني يافته و گاهي براي نشان دادن ميزان صميميت بين افراد خانواده دست به دست بين تمامي اعضاي فاميل مي‌چرخد و مصرف مي‌شود.

به گفته كارشناسان قليان بواسطه وجود نيكوتين موجود در توتون يا چوب تنباكو تمامي مضرات سيگار را دارد و اعتياد ناشي از مصرف مكرر آن فرد را به سردرد، سرگيجه، عدم تمركز و بي‌حوصلگي مبتلا مي‌كند.

اينكه گفته مي‌شود دود قليان از آب عبور كرده و ضرر كمتري از سيگار دارد درست نيست زيرا آب فقط مقدار كمي از حرارت و گرما و دود ناشي از مواد دخاني قليان را مي‌گيرد و نمي تواند همه مضرات آن را كاهش دهد.

حرارت آتش سيگار 900 درجه سانتيگراد و حرارت قليان كمتر از آن است ولي به دليل ناقص سوختن توتون و تنباكو در قليان مونواكسيد كربن توليد مي‌شود كه اين ماده سمي را به دليل تأثير بسيار منفي آن بر سلامت فرد، عامل مرگ خاموش معرفي كرده‌اند.

كارشناسان معتقدند يك وعده مصرف قليان معادل مصرف 80 تا 100 نخ سيگار است و آنچه تحت عنوان قليان‌هاي معطر مصرف مي‌شود نيز همان مضرات قليان معمولي را دارد.

بعلاوه اين كه ممكن است توتون‌هاي مصرفي در قليان معطر توتون‌هاي كپك زده انتهاي انبارها باشند كه با افزودن مواد معطر فساد آنها پوشانده شده است.

دكتر اكبر اجرايي كارشناس دانشگاه علوم پزشكي شيراز در باره مضرات استعمال قليان گفت : عليرغم تصويب قانون جامع كنترل و مبارزه ملي با دخانيات توسط نمايندگان مجلس شوراي اسلامي و ابلاغ آن از طرف دولت متاسفانههمچنان شاهد مصرف روزافزون مواد دخاني در كشور مي باشيم.

وي افزود: در اين ميان نكته اي كه بيش از همه بايستي مد نظر قرار گيرد مصرف قليان هاي معطر و ميوه اي در بين جوانان است كه روز به روز تعداد آنان بيشتر شده و علاوه بر مصرف دختران و پسران در گوشه و كنار كشور نيز گسترده تر مي شود.

دكتر اجرايي گفت:‌ اين در حالي است كه به اعتقاد اكثر كارشناسان و بر اساس مطالعات مختلف انجام شده ميزان تاثيرات سوء و عوارض مصرف قليان به مراتب بيش از مصرف سيگار مي باشد.

اين كارشناس دانشگاه علوم پزشكي افزود: كشيدن قليان مي تواند باعث افسردگي،رنگ پريدگي ، سردرد ، سرگيجه، اختلالات گوارشي، بروز ناراحتي هاي قلبي و عروقي وزمينه سازي ابتلا به انواع سرطان ها گردد.

وي ياد آور شد : اطلاع رساني مناسب به عموم مردم و ايجاد امكانات مناسب جهت اوقات فراغت جوانان مي تواند تاثير به سزايي در پيشگري از مصرف انواع مواد دخاني داشته باشد.

دكتر محمد هادي ايمانيه رييس دانشگاه علوم پزشكي شيراز هم بر لزوم جمع آوري عرضه كنندگان قليان ها در پاركها تاكيد كرد و اظهار داشت : مقابله با عرضه قليان معطرو دخانيات در برخي فضاهاي سبز و مناطق شهر كه به سلامت مردم ضرر مي زند ضروري است.

استاد دانشگاه و فوق تخصص قلب و عروق دانشگاه علوم پزشكي شيراز نيز گفت : با افزايش مصرف سيگار و قليان ميزان بيماري هاي قلبي و عروقي و به ويژه آمار سكته هاي قلبي افزايش يافته است.

دكتر محمد جواد زيبايي نژاد در گفت و گو با ايرنا افزود : مصرف سيگار، فشار خون بالا، چربي خون و به دنبال اينها سكته هاي قلبي به طور نگران كننده اي رو به افزايش است.

رييس مركز تحقيقات بيماري هاي قلب و عروق دانشگاه علوم پزشكي شيراز يادآور شد:يكي از علت هاي مهم افزايش بيماري هاي قلبي و عروقي بالا رفتن مصرف سيگار و قليان و به خصوص در بين جمعيت زنان است.

متخصص بيماري هاي قلب و عروق اضافه كرد: افزايش مصرف سيگار و قليان به خصوص در زنان به همراه بي تحركي ، چاقي و ديابت افزايش شمار مبتلايان به بيماري هاي قلبي و عروقي و متعاقبا سكته هاي قلبي را افزايش داده است.

استاد قلب دانشگاه علوم پزشكي شيراز تصريح كرد: هر چند شمار مبتلايان به بيماري هاي قلبي و عروقي افزايش داشته است اما با گسترش سي سي يوها و بخش هاي مراقبت هاي ويژه، پيشرفت وسايل تشخيصي و جراحي ميزان مرگ و مير ناشي از اين بيماري ها به صورت كنترل شده درآمده است.

دكتر محمد علي بابايي استاد دانشگاه علوم پزشكي شيراز هم خطرات شيوع استفاده از قليان معطربه ويژه در بين جوانان و نوجوانان را گوشزد كرد و گفت: مضرات استعمال قليان به مراتب بيشترازسيگار و ساير دخانيات است.

وي گفت: متاسفانه به غلط بين خانواده ها و جوانان اينطور نمود يافته كه دود قليان معطر در ميان آب تصفيه مي شود در حاليكه آب نمي تواند زيانهاي قليان معطر را كم كند.

اين تصور، كاملاً غلط است، كه اگر دود قليان وارد ريه نشود و فقط از راه دهان خارج شود، آسيبي به ريه‌ها وارد نمي ‌شود چون دود از طريق مخاط دهان و حنجره جذب بدن گشته و آثار سوء خود را مي ‌گذارد.

حتي در هوايي كه دود قليان آزاد مي ‌شود، افرادي كه قليان نمي‌ كشند و در معرض دود قرار گرفته اند، در طولاني‌ مدت دچار عوارض آن خواهند شد.

بر خلاف تصور عمومي كه عده‌اي معتقدند وجود آب قليان جلوي مواد مضر و سمي آن را مي‌ گيرد،‌ بيشتر اين مواد سمي از جمله نيكوتين و خاكستر وارد ريه مي ‌شوند و به خاطر دَم‌هاي عميقي كه فرد براي جذب دود مي ‌زند،‌ تخريب‌هاي جدي به حبابچه‌هاي ريه وارد مي‌ شود.

همچنين به دليل مرطوب بودن راه‌هاي هوايي و مجراي خروج دود، قليان مي ‌تواند عامل مهمي جهت رشد ميكروب ها و قارچ ها باشد و اين ميكروب‌ها و قارچ ها به راحتي توسط دود، وارد دستگاه تنفس شده و ايجاد عفونت هاي مزمن مي‌ كند.

سرطان ريه،‌ سرطان لب و دهان و حنجره،‌ سرطان مري و معده،‌ لوزالمعده، كبد و سرطان روده بزرگ از عوارض بد‌خيم و زخم‌هاي گوارشي , ريفلاكس معده ازجمله عوارض خوش‌خيم استفاده از سيگار و قليان هستند.

علاوه بر بيماريهاي مرتبط با تنباكو ، مصرف اشتراكي قليان مي تواند منجر به افزايش احتمال ميكروب سل و ويروسهايي مثل هرپس و هپاتيت شود.

به رغم آنكه سالانه هزاران قليان از سطح معابر و خيابانهاي شيراز به ويژه در خيابان و بلوار چمران شيراز جمع آوري مي شود و با همكاري نيروي انتظامي و شهرداري شيراز تا كنون دهها مانور جمع آوري قليان به اجرا گذارده شده است امابهنظر مي رسد برخوردهاي موضعي و مقطعي با اين پديديه كارساز نيست.

بسيار ديده شده است كه برسررسيدن افرادگشت نيروي انتظامي فروشندگان قليان معطر،اين ابزار مرگ رادربين شمشادها و گياهان ودرختچه هاي پاركها مخفي مي كنند و با افتادن آبهاازآسياب دوباره آن را در ملاء عام به رهگذران عرضه مي كنند .

ضمن آنكه نيروي انتظامي نمي تواند با خانواده هايي كه خودشان مي خواهند قليان معطراستعمال كنند برخوردي داشته باشد و بيشمارند خانواده هايي كه در كنار كودكان و نوجوانان در حاشيه بلوار چمران شيراز وديگر پاركهاي اين شهر قليان معطر استفاده مي كنند.

آنچه بيش از برخورد قهري در رابطه باقليان معطر برآن تاكيد مي شود اين است كه عدم استفاده از اين كالاي زيانباركه زيانها و مضرات آن بارها از سوي كارشناسان و پزشكان گوشزد شده است به فرهنگ تبديل شود و پدرها و مادرهايي كه در كنار خانواده نشسته اند و قليان رادست به دست مي كنند و دود قليان معطر را روي صورت كودكان و نوجوانان خود بازدم مي كنند بدانند و توجه نمايند كه مرگ رابر روي آنان مي پاشند.

پدیده قلیان که در حال حاضر به یک معضل اجتماعی پنهان تبدیل شده است از آن جهت چهره منفوری به خود نگرفته که اغلب آن را بی ضرر و غیر قابل اعتیاد دانسته و یا آن را کم ضررتر از مصرف سیگار قلمداد می کنند. بسیاری از مردم فکر می کنند آب موجود در قلیان موجب تصفیه و ایجاد محافظت در مقابل دود ناشی از سوختن تنباکو می کند این در حالی است که رطوبت باعث افزایش میزان جذب ریوی آن نیز می شود.مواد سمی قلیان نه تنها کمتر از سیگار نیست بلکه بعضی مواد خطرناک از جمله قیر یا روده ( سرطان زا) ، مونو اکسید کربن (آلاینده) و نیکوتین ( ایجاد کننده وابستگی) موجود در دوده آن از سیگار بیشتر است.

با مصرف قلیان بیش از 600 ماده سمی و مهلک وارد ریه فرد مصرف کننده و اطرافیان خواهد شد. در صنعت تنباکو، مرغوب ترین آن در اختیار کارخانه های سیگار سازی قرار می گیرد و تفاله های تنباکو جهت قلیان مورد استفاده قرار می گیرد. مقدار تنباکوی مصرفی در یک وعده قلیان معادل مصرف 20 تا 50 نخ سیگار است و به همین دلیل با افزایش سطح نیکوتین خون مصرف کننده به ظاهر تفننی برای رفع نیاز خود به روش سهل تری که همان مصرف سیگار است، روی می آورد. بنابراین اعتیاد در قلیان کشی با روی آوردن به استعمال سیگار و اعتیاد به مصرف سیگار نمایان می شود. در قلیان، نامرغوب بودن تنباکو، درجه حرارت بالا، تولید گاز منواکسید کربن ناشی از سوختن ناقص ذغال آتشدان ،احساس گیجی بعد از مصرف تنباکو که افراد نشانه مرغوب بودن تنباکو می دانند در واقع از گاز منواکسید کربن است، مکش های ریوی عمیق و رطوبت حاصل از آب باعث بروز بیماری های ریوی، سرطان های مختلف از جمله سرطان لب، ریه، معده و مثانه می شود.

تنباکوهای تحت عناوین میوه ای، عطری و اسانس دار نه تنها بی ضرر نیستند بلکه عوارض به مراتب بیشتری نسبت به تنباکوی ساده دارند زیرا مواد آروماتیک ( ترکیبات حلقه ای) موجود در آن ها بر اثر حرارت زیاد خاصیت سرطان زایی و سمی فوق العاده ای پیدا می کنند به علاوه مزه و طعم مناسب و سهولت مصرف این گونه تنباکوها نسبت به تنباکوهای معمولی باعث افزایش گرایش بیشتر نوجوانان و جوانان به مصرف و ایجاد وابستگی به آن ها خواهد شد. مصرف قلیان در اماکن سربسته مثل سفره خانه های سنتی یا قهوه خانه ها عوارض آن را دو چندان می کند و سلامت اطرافیان به ویژه کودکان و نوجوانان را در معرض خطر جدی قرار می دهد.

همچنین استفاده از قلیان به صورت مشترک خطر انتقال بیماری های عفونی را نیز در پی خواهد داشت. بسیاری از مردم تصور میکنند که اثرات مسموم کننده توتونی که از طریق قلیان استفاده میشود کمتر از مصرف آن با سیگار است. اما محققان مرکز پزشکی دانشگاه جورج تاون واشنگتن معتقدند افرادی که قلیان میکشند نمیدانند که با این کار چیزی معادل یک پاکت سیگار را در مدت 30 تا 60 دقیقه استنشاق میکنند و در مقایسه با افراد سیگاری کسانی که قلیان میکشند در معرض مقادیر بیشتری از نیکوتین، مونو اکسید کربن و برخی سموم دیگر قرار میگیرند.

به گفته این محققان مردم تصور میکنند که آب سموم را جذب میکند اما این تصور فقط در صورتی صادق است که این سموم در آب قابل حل باشند! متاسفانه کشیدن توتون از طریق قلیان در سراسر خاورمیانه گسترش یافته و در غرب نیز در حال رواج است.هم اکنون سالانه ۵ میلیون نفر در دنیا به علت استعمال دخانیات، جان خود را از دست می ‌دهند که با ادامه ی این روند تا ۲۰ سال آینده تعداد قربانیان به ۱۰ میلیون نفر در سال می ‌رسد ازجمله راههای استعمال دخانیات استفاده از قلیان بوده که درجنوب شرقی آسیا و خاورمیانه رواج دارد و مانند بسیاری از کشورهای خاورمیانه، قلیان یکی از وسایل تفریحی رایج در ایران است .

بطور کلی کشیدن یک یا دو بار قلیان در روز، فرد استفاده‌ کننده را دچار اعتیاد می ‌کند، در حالی ‌که تصور غلط جامعه این است که دود حاصل از قلیان از آب رد می‌ شود و مواد سمی آن از بین می‌ رود امروزه ترکیبات مخصوص تنباکو که فروخته می شوند اغلب با میوه ، عسل ، شهد و بعضی گیاهان با غلظت زیادی طعم دار شده اند که جذابیت کاذب درمصرف کننده ایجاد می کند. هر وعده قلیان برابرمصرف یک پاکت سیگاربوده و قلیان، در هر بار مصرف، دود بسیار زیادتری را در مقایسه با کشیدن یک نخ سیگار ایجاد می‌ کندبصورتی که مصرف یک نخ سیگار بین ۵۰۰ سی‌سی تا یک لیتر دود تولید می‌ کند، اما استفاده ی یک بار از قلیان ۱۰ تا ۲۰ لیتر دود تولید خواهد, دود استنشاق ‌شده از قلیان، نه تنها همه ی مواد سرطان ‌زای دود سیگار را دارا است، بلکه مونوکسیدکربن بیشتری هم دارد و در فرهنگ جامعه ی ما به این حقیقت علمی توجهی نمی ‌شود افراد سیگاری که به طور متداول ‌۸ تا ‌۱۲ نخ سیگار در روز مصرف می‌ کنند، به طور متوسط با ‌۴۰ تا ‌۷۵ پُک که به مدت ‌۵ تا ‌۷ دقیقه به طول می ‌انجامد، حدود ‌۵ تا ۶ لیتر دود استنشاق می‌ کنند و این در حالی ‌است که مصرف ‌کننده ی قلیان در هر وعده مصرف که به طور متداول ‌۲۰ تا ‌۸۰ دقیقه طول می ‌کشد، حدود ‌۵۰ تا ‌۲۰۰ پُک می ‌زند که هر پک به طور متوسط حاوی ‌۱۵/۰ تا یک لیتر دود است.

میزان و عمق دَم در حرکت دادن آب قلیان بسیار مهم است و قلیان با وجود اینکه کمتر مصرف می ‌شود، اما حجم دودی که از طریق آن وارد بدن می‌ شود، ۱۰ تا ۲۰ برابر دود ناشی از مصرف سیگار است. تحقیقات ثابت کرده است افراد سیگاری تا زمانی که میزان نیکوتین دریافتی در آنها به آستانه ی مورد نیاز برای رفع حالت وابستگی برسد، به کشیدن سیگار ادامه می ‌دهند. پس با فرض جذب بخشی از نیکوتین موجود در دود قلیان در اثر عبور آن از آب، مصرف‌ کنندگان قلیان برای رسیدن به آستانه ی ارضای وابستگی، با استنشاق مقادیر بسیار زیادتر دود، در معرض مقادیر بیشتری مواد شیمیایی سرطان‌زا و گازهای خطرناک مثل منو‌اکسید‌کربن قرار می گیرند. این موضوع مصرف‌ کنندگان قلیان و اطرافیان آنها را که در مواجهه با دود تحمیلی آن قرار دارند، همانند مصرف ‌کنندگان سیگار به انواع سرطان ها، بیماری های قلب و عروق، تنفسی و آثار سوء در دوران بارداری مبتلا خواهد ساخت.

کشیدن قلیان حجم تنفسی بدن را کاهش داده و مواد سمی ناشی از نوع توتون و تنباکوی قلیان، سلامت افراد را با خطر روبرو می ‌کند این ترکیب به ‌علت حرارت زیاد، موادی را وارد بدن می‌ کند که عوارض ناگواری برای انسان به ‌دنبال دارد . شخص مبتلا به بیماری‌های مختلف ریه اگر به استعمال دخانیات و کشیدن قلیان ادامه بدهد بدون شک مبتلا به سرطان ریه و دستگاه تنفسی خواهد شد، متأسفانه به اکثر تنباکو‌هایی که در سال های اخیر به بازار آمده اسانس‌هایی اضافه می‌ شود که این اسانس ها علاوه بر تحریک دستگاه تنفس موجب حساسیت و آلرژی می‌ گردد، بنابر این علاوه بر بیماری‌های ذکر شده، رینیت آلرژیک و سرفه‌های مزمن همراه با خلط را برای فرد به همراه دارد.

سرطان ریه،‌ سرطان لب و دهان و حنجره،‌ سرطان مری و معده،‌ لوزالمعده، کبد و سرطان روده بزرگ از عوارض بد‌خیم و زخم‌های گوارشی , ریفلاکس معده(برگشت اسید معده به مری) ازجمله عوارض خوش‌خیم استفاده از سیگار و قلیان هستند علاوه بر بیماریهای مرتبط با تنباکو ، مصرف اشتراکی قلیان می تواند منجر به افزایش احتمال میکروب سل و ویروسهایی مثل هرپس و هپاتیت شود.موارد دیگری که با مصرف قلیان ارتباط دارد مثل اگزمانی دست ، مشکلات دندان بدنبال کشیدن دندان ( آلوئولیت متعاقب کشیدن دندان) و تحلیل استخوانی بصورت عمودی در ناحیه پری اودنتال.

● نتیجه گیری بر خلاف تصور و باور عمومی که معتقدند ضرر قلیان از سیگار وسایرمواد دخانی کمتربوده وآب قلیان جلوی مواد مضر و سمی آن را می‌ گیرد،ولی باتوجه به میزان ومدت مصرف قلیان باید اذعان نمود که ضرر و عوارض جسمی وروانی استعمال قلیان از سیگار وسایرمواددخانی نه تنها کمتر نبوده بلکه میزان ونوع عوارض آن بیشتر ومتنوع تر می باشد واین باورهای غلط درموردمصرف قلیان در جامعه وبخصوص جوانان ونوجوانان رواج داشته وباعث افزایش شیوع مصرف قلیان درجامعه بخصوص در بین دختران وزنان گردیده است.

لذا باید با اگاهی دادن به جامعه از طرق مختلف وبخصوص به جوانان ونوجوانان در زمینه باورهای غلط ومضرات استعمال قلیان آموزش فراگیر داده وزمینه ازبین بردن این باورها راایجاد کرد که پیشنهاد می شوددرزمینه های ذیل باید برنامه ریزی واقدام نمود: ▪ اجرای مداخله آموزشی درخصوص ازبین بردن باورهای غلط درمورد قلیان و اتخاذ عملکردهای پیشگیری کننده از کشیدن قلیان به عنوان یک رفتار پرخطر ودروازه سایر رفتارهای پرخطر در بین بزرگسالان و نوجوانان . ▪ مسئولان وزارت بهداشت ودرمان باهماهنگی وزارت آموزش وپرورش نسبت به برنامه ریزی آموزش دانش آموزان براساس الگو های آموزشی وبصورت مستمر جهت اصلاح باورهای غلط و پیشگیری از استعمال قلیان اقدام نمایند. ▪ از گروههای همسالان جهت انتقال آموزشها به عنوان لیدر در مدارس ومحلات استفاده گردد ▪ دربرنامه های آموزشی ودرسی دانش آموزان مطلب آموزشی مناسب جهت اگاهی وراهنمایی دانش آموزان ومعلمان درنظرگرفته شود. ▪ برنامه های آموزشی فراگیر ازطریق رسانه های جمعی وهمچنین استفاده از تیزرهای آموزشی جذاب ومناسب بطور مستمر تهیه وارائه گردد. ▪ قوانین پیشگیری از استعمال قلیان به خصوص درمورد نوجوانان بصورت جدی ومستمرتصویب و اجراگردد.

نظرات شما عزیزان:

محمد

ساعت17:49---4 اسفند 1391

- [ایمیل]

خیلی خیلی ممنون واقعاازشمامتشکرم برای اطلاعاتی که بماجوانهامیدهید};-

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: